Nα δούμε τι λέει και ο κακός της Αμερικής
Οι κίνδυνοι για την ακεραιότητα της ευρωζώνης έχουν υποχωρήσει σε σχέση με το περασμένο καλοκαίρι, αλλά οι οικονομικές συνθήκες παραμένουν ασταθείς καθιστώντας πιθανή την αποσύνθεση της νομισματικής ένωσης το 2014, εκτιμά σε άρθρο του που αναδημοσιεύει η εφημερίδα Γκάρντιαν ο Νουριέλ Ρουμπίνι.
Ο γνωστός και ως «Δρ. Καταστροφή» (Dr Doom) οικονομολόγος αποδίδει τον περιορισμό του ρίσκου μεταξύ άλλων στην «απίστευτη αποτελεσματικότητα» της επέμβασης της ΕΚΤ και στη σύσταση του μονίμου Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM). Κυρίως όμως, τονίζει, η σταθεροποίηση της κατάστασης οφείλεται στην αλλαγή στάσης της Γερμανίας γενικά απέναντι στην ευρωζώνη και πιο ειδικά έναντι της Ελλάδας. Θεωρεί ότι οι Γερμανοί κατάλαβαν πως μια άτακτη διάσπαση της νομισματικής ένωσης θα έπληττε όχι μόνο την περιφέρεια αλλά και τον πυρήνα και προσθέτει ότι έως τις γερμανικές εκλογές το Βερολίνο θα συνεχίσει να χρηματοδοτεί την Αθήνα.
Αναφερόμενος πάντως στην περιφέρεια της ευρωζώνης, ο κ. Ρουμπίνι σημειώνει ότι υπάρχουν ελάχιστα σημάδια ανάκαμψης, ενώ έχουν αρχίσει να επηρεάζονται και χώρες του πυρήνα όπως η Γαλλία και η ίδια η Γερμανία. Κάνει λόγο για «βαλκανιοποίηση» της οικονομικής δραστηριότητας, των τραπεζικών συστημάτων και των αγορών δημοσίου χρέους, καθώς οι ξένοι επενδυτές εγκαταλείπουν την περιφέρεια της ευρωζώνης και αναζητούν ασφάλεια στον πυρήνα. Επισημαίνει ότι πέρα από το πρόβλημα του υψηλού και ενδεχομένως μη-βιώσιμου χρέους παραμένει άλυτο και το πρόβλημα της έλλειψης ανταγωνιστικότητας, με τις προοπτικές ανάπτυξης να είναι ζοφερές λόγω των δημογραφικών τάσεων, της ασθενούς παραγωγικότητας και της αργής εφαρμογής διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Αν και αναφέρει στοιχεία προόδου στην περιφέρεια της ευρωζώνης, όπως η μείωση των ελλειμμάτων και του κόστους εργασίας, ο Αμερικανός οικονομολόγος σημειώνει ότι σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα η λιτότητα, οι χαμηλοί μισθοί και οι μεταρρυθμίσεις προκαλούν ύφεση, ενώ η διαδικασία προσαρμογής στην ευρωζώνη έχει υπάρξει «ασύμμετρη και υφεσιακή/αποπληθωριστική». Εξηγεί ότι ενώ ο νότος περιορίζει τις δαπάνες, η Γερμανία και άλλες πλεονασματικές χώρες δεν έχουν ενισχύσει την εσωτερική ζήτηση, με αποτέλεσμα να παραμένουν τεράστια τα πλεονασματικά εμπορικά ισοζύγιά τους.
Εκτιμά ότι η ευρωζώνη παραμένει ασταθής, οδηγούμενη είτε σε πληρέστερη σύγκλιση με πολιτική ένωση που θα νομιμοποιεί την απώλεια της εθνικής κυριαρχίας των χωρών-μελών, είτε σε απόκλιση, κατακερματισμό και τελική διάλυση.
Σημειώνει στο σημείο αυτό τις επιφυλάξεις της Γερμανίας επί της προταθείσας τραπεζικής και δημοσιονομικής ένωσης και τους φόβους των Γερμανών ότι η στενότερη ένωση συνεπάγεται μια ένωση μεταφοράς κεφαλαίων προς τους ασθενέστερους – αποτέλεσμα πολιτικά μη αποδεκτό. Διαφωνεί με την άποψη των Γερμανών ότι η επιτυχής δημοσιονομική ένωση είναι θέμα μεταρρυθμίσεων και ανταγωνιστικότητας, υπενθυμίζοντας ότι και οι ΗΠΑ λειτουργούν ως σύστημα κεφαλαιακής ενίσχυσης των ασθενέστερων από τους πιο ισχυρούς.
Ο κ. Ρουμπίνι συνεχίζει με την επισήμανση ότι όλα αυτά δεν συνοδεύονται από αναφορές στους τρόπους αποκατάστασης της ανάπτυξης στο βραχυπρόθεσμο μέλλον. Όπως σχολιάζει, οι Ευρωπαίοι είναι διατεθειμένοι να σφίξουν το ζωνάρι, αλλά πρέπει να δουν και ένα φως στην άκρη του τούνελ υπό τη μορφή αυξημένου εισοδήματος και δημιουργίας θέσεων εργασίας. «Αν η ύφεση βαθύνει, η κοινωνική και πολιτική αντίδραση κατά της λιτότητας θα γίνει συντριπτική: απεργίες, επεισόδια, βία, διαδηλώσεις, ενίσχυση ακραίων κομμάτων και κατάρρευση αδύναμων κυβερνήσεων», αναφέρει χαρακτηριστικά σε μία ακόμα προειδοποίησή του ο γνωστός οικονομολόγος, προσθέτοντας την απειλή της ανόδου του χρέους σε μη-βιώσιμα επίπεδα.
Το τελικό του συμπέρασμα είναι ότι ενώ ο κίνδυνος εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ ή η απομόνωση Ιταλίας και Ισπανίας από τις αγορές εντός του 2013 έχει περιοριστεί, η θεμελιώδης κρίση της ευρωζώνης δεν έχει επιλυθεί. «Ακόμα μια χρονιά πρόχειρων λύσεων μπορεί να αναβιώσει αυτά τα ρίσκα με πιο τοξικό τρόπο το 2014 και μετά. Δυστυχώς η κρίση της ευρωζώνης είναι πιθανό να παραμείνει μαζί μας για πολλά χρόνια, συνεπαγόμενη την πιθανότητα εξαναγκαστικών αναδιαρθρώσεων χρέους και εξόδων από την νομισματική ένωση», καταλήγει ο Νουριέλ Ρουμπίνι.